Περιοχή Βαρδούνιας

Η Μπαρδούνια1 ή Βαρδούνια ονομαζόταν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η νότια περιοχή της επαρχίας Λακεδαίμονος που συνορεύει: Β. με το λεκανοπέδιο του Ευρώτα, Δ. με την Έξω Μάνη2, Ν. με τη Κάτω Μάνη (σημερινός Δήμος Γυθείου), Α. με τα Τρίνησα και το Βασιλοπόταμο.
Το όνομα κατά το Γ. Βλαχογιάννη προέρχεται από παραφθορά του ονόματος του πρίγκιπα του Μοριά, Βιλλαρδουίνου, ενώ κατά το Γεράσιμο Καψάλη από την Ενετική λέξη Bardia (από το ιταλικό guardia), που σημαίνει φρουρά και που μεταφέρθηκε στα Ελληνικά σαν βάρδια και Βαρδούνια ή Μπαρδούνια. Ονομάζεται Μπαρδούνια από τους μεσαιωνικούς χρόνους και στους χρόνους της τουρκοκρατίας έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στην ιστορία της Μάνης, της Λακωνίας, αλλά και του Μοριά, εξαιτίας της ιδιόμορφης σύνθεσης των κατοίκων της σε συνδυασμό πάντοτε με τη φυσική οχυρωματική της3.
Με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς (1699) παραχωρήθηκε στους Βενετούς από τους Τούρκους ολόκληρη η Πελοπόννησος και αποτέλεσε το Regno della Morea, του οποίου μια από τις 4 επαρχίες (στην αρχή ήταν 7), ήταν η Λακωνία με πρωτεύουσα τη Μονεμβασία. Η επαρχία χωριζόταν σε θέματα, ένα από τα οποία ήταν η Βαρδούνια, τα οποία χωριζόταν σε καπετανίες που η κάθε μια είχε τον αιρετό καπετάνιο της. Οι υπηρεσιακοί παράγοντες ήταν υποχρεωμένοι να υποβάλλουν υπηρεσιακές εκθέσεις στο Γενικό Προνοητή, που είχε έδρα το Ναύπλιο, ο οποίος με τη σειρά του υπέβαλλε εκθέσεις στη Γερουσία της Βενετίας. Οι εκθέσεις αυτές παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες σε κάθε μελετητή της Ιστορίας εκείνων των χρόνων.

Η ανατολική ράχη του Ταΰγετου είναι τραχιά και δύσβατη, ενώ διαρρέετε από πολλά ρέματα και ποτάμια, με μεγαλύτερό τους τον Σμήνο. Είναι ο αρχαίος Σμήνος (Παυσανίας «Λακωνικά» 111,24,9)·γνωστός και σαν ποτάμι της Άρνας ή ποτάμι της Αγια-Μαρίνας ή και ποτάμι της Μπαρδούνιας. Οι πηγές του, που βρίσκονται κοντά στην Άρνα, αναβλύζουν μέσα από την ομώνυμη σπηλιά της λαγκάδας και υδρεύεται το Γύθειο, όπως και στην αρχαιότητα.
Η εδαφολογική διαμόρφωση της περιοχής είναι γοητευτική, πανέμορφη και μεγαλόπρεπη, ενώ είναι σχεδόν απρόσιτη. Έχει αμέτρητα απόκρημνα κορφοβούνια, σπηλιές, χαράδρες, δάση, λαγκαδιές κατασκότεινες και κλεισούρες μπλεγμένες και διακλαδούμενες. Σ’ αυτή την άγονη και κυρίως ορεινή ζώνη απλώνονται τα χωριά της περιοχής.

Παραπομπές1. Από το βιβλίο της Μαρίας Δρογκάρη «Παναγιώταρος Βενετσανάκης, ο απροσκύνητος κλέφτης του Ταΰγετου», εκδόσεις «γράμματα», Αθήνα 1982.2. Με τον Αναγκαστικό Νόμο 1026/24.12.1937 (Ε.τ.Κ. έτος 1938, τ.Α’, αρ.8, 12 Ιαν., σελ.27), το μεγαλύτερο τμήμα της Έξω Μάνης, αποσπάστηκε από την Επαρχία Οιτύλου, Ν. Λακωνίας και εντάχθηκε διοικητικά στο Ν. Μεσσηνίας.3. Γεράσιμος Καψάλης «Η Βαρδούνια και οι Τουρκοβαρδουνιώτες», «Πελοποννησιακά» Τόμος Β' Αθήνα 1957.
Σχετικές πληροφορίες από άλλες ιστοσελίδες:1. Για την Άρνα2. Εξερεύνηση στις πηγές της Αγια-Μαρίνας3. Διάσχιση του ποταμού Σμήνους.