ΓΥΘΕΙΟ

Ο νέος δήμος Γυθείου είναι ένας από τους μεγαλύτερους δήμους του νομού Λακωνίας και περιλαμβάνει τις πρώην κοινότητες: Άγιος Βασίλειος, Αιγιές, Δροσοπηγή, Καλύβια, Καρβελάς, Καρυούπολη, Κονάκια, Κρήνη, Λυγερέα, Μαραθέα, Μυρσίνη, Νεοχώρι, Πλάτανος, Σιδηρόκαστρο, Σκαμνάκι, Σκουτάρι και Χωσιάριο. Έδρα του δήμου είναι το Γύθειο.

Το Γύθειο είναι κτισμένο στο αρχαίο Λαρύσιο (Κούμαρο) και δεσπόζει στο Λακωνικό κόλπο. Η αρχαία πόλη του Γυθείου βρισκόταν στα βόρεια της σημερινής πόλης, πάνω στο λόφο όπου διατηρούνται ακόμα τα ερείπια της ακρόπολης. Στους πρόποδες του λόφου βρίσκεται το αρχαίο θέατρο καθώς και χαλάσματα ρωμαϊκών οικοδομημάτων. Το αρχαίο θέατρο χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα για πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Το νησί Κρανάη, όπου κατά την παράδοση ο Πάρης διανυκτέρευσε με την Ωραία Ελένη πριν από το ταξίδι τους για την Τροία, σήμερα συνδέεται με μια τεχνητή λωρίδα γης με το Γύθειο. Στο νησί υπάρχει ο αναστηλωμένος Πύργος του Τζανετάκη, ο οποίος λειτουργεί ως λαογραφικό μουσείο της Μάνης. Είναι ο πρώτος πύργος που εισάγει τον επισκέπτη της Λακωνίας στο άγριο αλλά και ονειρικό μανιάτικο τοπίο.

Το Γύθειο είναι το επίνειο της Σπάρτης αλλά και η μεγάλη πύλη για να εισέλθει κανείς στην αδούλωτη και υπερήφανη Μάνη. Απέχει 43 χιλιόμετρα από τη Σπάρτη και είναι ένα από τα ωραιότερα λιμάνια της Μεσογείου. Παρατηρώντας κανείς το Γύθειο έχει την αίσθηση ότι βρίσκεται σε νησί, επειδή είναι χτισμένο σε λόφο. Αποτελεί μια από τις πιο ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές της Λακωνίας, με σύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες αλλά και με παραδοσιακά ανακαινισμένα ξενοδοχεία.

Ο επισκέπτης έχει αρκετές δυνατότητες επιλογής: από ένα απλό fast-food ή ένα ουζερί ως μια παραλιακή ταβέρνα και ένα καλό εστιατόριο. Στο κέντρο του Γυθείου βρίσκεται το τουριστικό περίπτερο, έτοιμο να εξυπηρετήσει τον επισκέπτη, προσφέροντάς του από ένα πρωινό ως ένα πλήρες γεύμα. Η πλατεία του Γυθείου, μετά την ανάπλασή της, αποτελεί ένα κόσμημα για την πόλη.

Το Γύθειο συνδέεται ακτοπλοϊκά με την Κρήτη, έχει λιμεναρχείο, σταθμό τροφοδοσίας σκαφών, διατηρεί μικρό αλιευτικό στόλο με ντόπιους επαγγελματίες ψαράδες και φυσικά ποτέ δε λείπει από τα εστιατόρια και τα ουζερί του Γυθείου το φρέσκο ψάρι. Λειτουργεί γραφείο του Ε.Ο.Τ., είναι έδρα του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, έχει εμπορικό σύλλογο, σκοπευτικό σύλλογο, φιλαρμονική, διαθέτει σύγχρονο ιατρικό κέντρο υγείας, πυροσβεστική υπηρεσία, τουριστική αστυνομία και είναι η έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Γυθείου & Οιτύλου με μητροπολίτη τον κ.κ. Χρυσόστομο.

Το Γύθειο είναι μία μικρή πόλη της Λακωνίας, αλλά η μεγαλύτερη της Μάνης. Η αρχιτεκτονική του και η ατμόσφαιρα της πόλης είναι η τυπική θαλασσινή ατμόσφαιρα των ελληνικών τοπίων, όπως επίσης και αυτή των ελληνικών νησιών.



Η μεγάλη παραλία του με τα ταβερνάκια, τα ουζερί και τα ψαράδικα, τα απλωμένα χταπόδια στον ήλιο, η διαρκής κίνηση των καικιών και των άλλων πλοιαρίων, τα αμφιθεατρικά χτισμένα σπίτια συνθέτουν την γραφικότητά του. Εξαγωγικό λιμάνι των προιόντων του νομού, το Γύθειο γνώρισε οικονομική ακμή, όταν οι μεταφορές και οι συγκοινωνίες γίνονταν κυρίως μέσω θαλάσσης. Σημάδι ολοφάνερο της ευρωστίας του, τα όμορφα νεοκλασσικά κυρίως κτίσματα και τα πέτρινα ψηλά σπίτια, που χτίστηκαν κατά τα αστικά πρότυπα, αμφιθεατρικά, στο βουνό Κούμαρος.

Στο Γύθειο τα αξιοθέατα είναι πολλά.

Μέσα στο Γύθειο, καθώς και στις δαντελωτές ακτές του, που εκτείνονται για πολλά χιλιόμετρα, θα βρείτε ταβέρνες για φρέσκο ψάρι, εστιατόρια, μικρά κεντράκια, καφετέριες και αναψυκτήρια.

Στα τέλη του Ιούλη, με αρχές Αυγούστου, πραγματοποιείται το Φεστιβάλ Γυθείου, που περιλαμβάνει διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως ομιλίες, συναυλίες, καθώς και παραστάσεις αρχαίου δράματος στο αρχαίο θέατρο της πόλης.

Στο Γύθειο μπορείτε να κάνετε μιά όμορφη βόλτα στα στενά ανηφορικά σοκάκια με τις πέτρινες σκάλες, που σκαρφαλώνουν μέχρι το βουνό. Από τα τελευταία σπίτια αρχίζει το μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή του, όπου υπάρχει ένα όμορφο μικρό εκκλησάκι, απ' όπου η θέα είναι απεριόριστη και μαγική. Θα κάνετε μπάνιο στις υπέροχες ακτές, που απλώνονται δεξιά και αριστερά από το Γύθειο.



Συνδέεται οδικά με την υπόλοιπη Μάνη και μέσω θαλάσσης με Νεάπολη, Κύθηρα, Πειραιά και Κρήτη. Στο Γύθειο καταλήγει η εθνική οδός από τη Σπάρτη και ο παραλιακός δρόμος από τη Σκάλα. Από εδώ συνεχίζει ο δρόμος για την Αρεόπολη και τη γνωριμία με τη Μάνη. Στο λιμάνι που πιάνει το φεριμπότ από Πειραιά συνδέει τη νότια Πελοπόννησο με τα Κύθηρα, ενώ λειτουργεί σταθμός ανεφοδιασμού, για τα σκάφη αναψυχής και στο καρνάγιο γίνονται επισκευές – συντηρήσεις.

Η πόλη του Γυθείου είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Ακούμαρου, σε μία περιοχή κατάφυτη από ελιές, στο μυχό του Λακωνικού κόλπου. Χαρακτηριστική εικόνα στην πόλη αποτελούν τα λιθόστρωτα στενά ανηφορικά σοκάκια της και τα διώροφα και τριώροφα νεοκλασικά. Το γραφικό λιμανάκι του είναι γνωστό από την αρχαιότητα , όταν αποτελούσε σταθμό για τους εμπόρους των κοχυλιών της πορφύρας .



Το Γύθειο έχει κατοικηθεί από τα Προϊστορικά χρόνια όπως μαρτυρούν και τα ευρήματα του σπηλαίου στη θέση Λακωνίς, κοντά στη πόλη του Γυθείου.

Σύμφωνα με την παράδοση όταν ο Θεός Απόλλωνας φιλονίκησε με τον Ηρακλή για τον μαγικό τρίποδα του μαντείου των Δελφών και στο τέλος συμφιλιώθηκαν, ο τόπος ονομάσθηκε ‘’Γύη Θεών’’ δηλαδή Γύθειο.

Ήταν το επίνειο και ο ναύσταθμος της αρχαίας Σπάρτης και αργότερα, στη Ρωμαϊκή εποχή και στα χρόνια της Φραγκοκρατίας ένα από τα κυριότερα εμπορικά λιμάνια της νότιας Πελοποννήσου με κατεργασία και εμπόριο πορφύρας, μαρμάρου, κλπ.



Στα Ρωμαϊκά χρόνια (195 π.χ.) το Γύθειο ήταν η πρωτεύουσα του Κοινού των Ελευθερολακώνων, με πληθυσμό 25.000 κατοίκους. Τότε κατασκευάσθηκαν το θέατρο της πόλης, η ακρόπολή της, τα δημόσια λουτρά, ναοί και αρκετά σπίτια με πλούσιο διάκοσμο και ψηφιδωτά, ενώ η πόλη διακοσμήθηκε με περίτεχνα αγάλματα.

Αξίζει να επισκεφθείτε το αρχαίο Γύθειο, στη θέση Παλαιόπολη. Εδώ σώζονται ερείπια οικοδομημάτων με ψηφιδωτά δάπεδα, υδραγωγείο, ρωμαϊκός ναός των αυτοκρατόρων Αυγούστου και Τιβέριου, λουτρά, καθώς και ένα θέατρο ρωμαϊκής περιόδου.



Κατά την μυθολογία, στο νησάκι Κρανάη, απέναντι από την πόλη, η Ωραία Ελένη κλέφτηκε με τον Πάρη, γεγονός που αποτέλεσε αφορμή για τον Τρωικό πόλεμο. Στο νησάκι υπάρχει ο περίφημος πέτρινος Πύργος του Τζανετάκη Γρηγοράκη, τρίτου μπέη της Μάνης, που χτίστηκε τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας και σήμερα στεγάζει το Ιστορικό Εθνολογικό Μουσείο της Μάνης.


Στην πόλη του Γυθείου αξίζει να επισκεφθείτε το Παρθεναγωγείο και το Δημαρχείο, που χτίστηκαν και τα δύο από τον αρχιτέκτονα Τσίλλερ, καθώς και το Αρχαίο Θέατρο. Στην κορυφή του όρους Κούμαρος βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων. Από εδώ η θέα είναι μαγευτική. Περίπου έντεκα χιλιόμετρα έξω από την πόλη συναντάμε τα ερείπια του μεγάλου φράγκικου κάστρου του Πασσαβά που χτίστηκε το 13ο αιώνα.

Το Γύθειο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ορμητήριο εκδρομών, κυνηγιού και ψαρέματος. Από εδώ μπορείτε να κάνετε τον γύρο της Μάνης, να επισκεφθείτε τα περίφημα σπήλαια Δυρού, αλλά και τα γύρω νησιά. Συνδέεται με λεωφορείο με την Σπάρτη και τους Μολάους.

Η πόλη καταστράφηκε από σεισμό (το 375 μ.X.) και τμήματα των ερειπίων της αρχαίας πόλεως του Γυθείου βρίσκονται στο βόρειο άκρο της σημερινής πόλης. Ο επισκέπτης μπορεί να τα δει βυθισμένα στο βυθό της θάλασσας ανατολικά του σταδίου της. Πιο κάτω, στο βάθος του κόλπου, βρίσκονται τα Τρίνησα, το άλλοτε αγκυροβόλι της Σπαρτιάτικης αρμάδας.



Οι σωστικές ανασκαφές μέσα στη πόλη έχουν φέρει στο φως μνημεία σημαντικής αξίας: ψηφιδωτά, δημόσια κτίρια, κατοικίες με ωραία διακοσμητικά ψηφιδωτά δάπεδα, νεκροταφεία, καλή κεραμική, γλυπτά, νομίσματα, επιγραφές κλπ. Πολλά ευρήματα βρίσκονται στο αρχαιολογικό Μουσείο του Γυθείου.

Περίπου 11 χλμ. ΝΑ είναι τα ερείπια του μεγάλου φράγκικου κάστρου του Πασσαβά, κτισμένο τον 13ο αιώνα και 36 χλμ. προς την ίδια κατεύθυνση τα περίφημα σπήλαια Δυρού.

Ο Δήμος Γυθείου (επαρχία Γυθείου) σχηματίσθηκε για πρώτη φορά το 1835, με έδρα το Γύθειο (Μαραθονήσι), ενώ το 1841 συγχωνεύθηκαν σ’ αυτόν πολλά χωριά και μέρος του Δήμου Σκοπού. Είχε σφραγίδα κυκλική με έμβλημα «εικόνα παριστώσαν την περί του τριπόδου έριν μεταξύ Ηρακλέους και Απόλλωνος» και γύρω της τις λέξεις Δήμος Γυθείου.

Στο Δήμο λειτουργεί Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Πύργου Τζαννετάκη.

Ο νεοσύστατος Δήμος Γυθείου, είναι μοναδικός και θαυμάσιος τόπος διακοπών, κέντρο μιας οργανωμένης τουριστικά περιοχής που συνδυάζει μορφές εναλλακτικού τουρισμού, προσφέροντας τις υπηρεσίες που χρειάζεται ο σύγχρονος τουρίστας σ’ όλα τα επίπεδα.

Μπορεί να απολαύσει κανείς τις χαρές της θάλασσας σχεδόν παντού κατά μήκος της ακτογραμμής του Δήμου Γυθείου μήκους 43 χιλ. περίπου και να γευτεί φρέσκο ψάρι και θαλασσινές ποικιλίες. Οι καταπληκτικές παραλίες της Σελινίτσας και του Μαυροβουνίου, με τις θαυμάσιες αμμουδιές από τις ωραιότερες της Μεσογείου, προσφέρονται για σέρφινγκ και άλλα θαλάσσια σπορ. Σ’ όλες τους, έχουν απονεμηθεί ‘’γαλάζιες σημαίες’’.


Στο Μαυροβούνι στη Σελινίτσα, αλλά και σε άλλες παραλίες του Δήμου Γυθείου, έχουν την ''αμμουδιά τους'' και οι χελώνες καρέτα – καρέτα που έρχονται πάντα στην ίδια παραλία να γεννήσουν – απόδειξη ότι η τουριστική υποδομή δεν αντιστρατεύεται το περιβάλλον. Οι παρατηρητές επιστήμονες του Συλλόγου για την προστασία τους, τις περιμένουν κάθε χρόνο.

Στο Γύθειο, το Μαυροβούνι, το Σκουτάρι και το Βαθύ, λειτουργούν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, ενώ ακόμη προσφέρονται διαμερίσματα και επαύλεις. Στο Κάμπο του Μαυροβουνίου, στο Βαθύ και στον Αγερανό, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους καλά οργανωμένα μεγάλα κάμπινγκ.


Εκτός από τις παραλιακές περιοχές του Δήμου Γυθείου:

• υπάρχουν περιοχές με φυσικές ομορφιές ενταγμένες στο δίκτυο «Φύση 2000 GR Όρος Ταΰγετος» όπως: Πολυάραβος, Λυγερέας Κρήνη, Σκαμνάκι, Δροσοπηγή, περιοχές ημιορεινές ή ορεινές που αποτελούν ουσιαστικά προεκτάσεις της οροσειράς του Ταϋγέτου, και
• μοναδικά μνημεία μανιάτικης αρχιτεκτονικής (Πυργόσπιτα – εκκλησίες κλπ.) σε όλα τα χωριά του Δήμου: Καρυούπολη, Κονάκια, Πολυάραβος, Χωσιάρι, Μαυροβούνι, Αγερανός, Σκουτάρι, Καρβελά, Μυρσίνη, Δροσοπηγή, Αιγιές, Σκαμνάκι, Λυγερέας κλπ.υπάρχουν περιοχές με φυσικές ομορφιές ενταγμένες στο δίκτυο «Φύση 2000 GR Όρος Ταΰγετος» όπως: Πολυάραβος, Λυγερέας Κρήνη, Σκαμνάκι, Δροσοπηγή, περιοχές ημιορεινές ή ορεινές που αποτελούν ουσιαστικά προεκτάσεις της οροσειράς του Ταϋγέτου

Στο Δήμο Γυθείου βρίσκονται οι παρακάτω 6 παραδοσιακοί οικισμοί (Με το ΦΕΚ-594/Δ/78):Γύθειο ολόκληρος ο οικισμός,Αγερανός,Αστέριον (τα Σολά),Καρυούπολις,Καυκί,Πολυάραβος


Ενδεικτικές Χιλιομετρικές Αποστάσεις:

Γύθειο - Σπάρτη: 42χλμ.
Αθήνα - Γύθειο: 271 χλμ.
Θεσσαλονίκη - Γύθειο: 773 χλμ.
Βόλος - Γύθειο: 581 χλμ.Πάτρα - Γύθειο: 277 χλμ





Πολιτιστικές Εκδηλώσεις του Δήμου Γυθείου

• Στις 6 Ιανουαρίου με ευλάβεια και κατάνυξη και με συμμετοχή πλήθους κόσμου γίνεται ο αγιασμός των υδάτων στο λιμάνι του Γυθείου.
• Κάθε χρόνο, το τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς, έχει καθιερωθεί το καρναβάλι του Γυθείου. Ένας θεσμός που αρχίζει να έχει μεγάλη απήχηση.
• Τα Μαραθονήσεια είναι μια σειρά πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων που γίνονται από τα μέσα Ιουλίου ως τα μέσα Αυγούστου και περιλαμβάνουν θεατρικές, μουσικές και εικαστικές εκδηλώσεις, λαϊκό θέατρο σκιών και πολλούς αθλητικούς αγώνες.
• Κάθε χρόνο γιορτάζεται εντυπωσιακά η ναυτική εβδομάδα.
• Στις 14 Σεπτεμβρίου αρχίζει και διαρκεί για 8 ημέρες μεγάλη εμποροπανήγυρη.
• Στις 30 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η "γιορτή της μαρίδας", εν όψει της έναρξης της αλιευτικής περιόδου, με μουσικές εκδηλώσεις στο λιμάνι και μπουφέ με μαρίδες για τον επισκέπτη.